„Doktorzy z piekła rodem” – Vivien Spitz

Tytuł: Doktorzy z piekła rodem
Autor: Vivien Spitz
Rok wydania: 2009
Wydawnictwo: Replika

Liczba stron: 307

Pamiętam jak ładnych parę lat temu, jeszcze za czasów gimnazjum po raz pierwszy pojechałam do Oświęcimia na zwiedzanie tamtejszego obozu koncentracyjnego. Przygnębiająca atmosfera i przytłaczający ciężar historii to coś charakterystycznego dla tego miejsca. Jednak poza smutnymi uczuciami obóz koncentracyjny wyzwolił we mnie pewne zainteresowanie postacią Josefa Mengele i eksperymentami, jakie przeprowadzał. Po powrocie do domu od razu zaczęłam szukać informacji na jego temat, jak i jakiejś książki, która by o nim traktowała. Żadnego tytułu jednak nie udało mi się wtedy znaleźć i temat ten wkrótce poszedł w zapomnienie. Dopiero niedawno natrafiłam na książkę „Doktorzy z piekła rodem”, moje wspomnienia odżyły i już po jednym rzucie okiem na okładkę wiedziałam, że ową publikację muszę przeczytać.

„Patrząc na Karla Brandta, dostrzegłam jego wzrok – wpatrywał się we mnie świdrująco z taką nienawiścią, że przenikał mnie lodowaty dreszcz. Szybko spuściłam oczy na stół i udałam, że zaczynam notować.”

„Doktorzy z piekła rodem” to reportaż z procesów nazistowskich zbrodniarzy w Norymberdze napisany przez Vivien Spitz, która w wieku zaledwie 22 lat jako dziennikarka wojenna znalazła się na sali rozpraw. Zdaje ona relacje z szeregu przerażających eksperymentów przeprowadzanych na nienależących do „rasy panów” ludziach, szokując i wprawiając czytelnika w osłupienie. Co prawda nie ma tam relacji z eksperymentów samego Anioła Śmierci, któremu udało się uciec przed wymiarem sprawiedliwości, jednak nie brak w niej innych, nie mających wyrzutów sumienia, zapatrzonych w ideologię nazistowską i przekonanych o dobrze wykonywanym obowiązku zbrodniarzy. 

„Na procesie w Dachau doktor Schilling bronił się, twierdząc, że wykonywał tylko to, co należało do jego obowiązków i że tego nie dokończył, a sąd w Dachau dla dobra nauki powinien mu pomóc dokończyć prowadzenie eksperymentów.”

Pierwsze z opisywanych eksperymentów to „z dużymi wysokościami” i „z zamrażaniem”. Rozdziały o nich traktujące opatrzone są licznymi szczegółami z wyjaśnieniem w jakim celu były wykonywane, opisem zachowań osób im poddawanym, jak i cennymi wypowiedziami samych ofiar. To najdłuższe rozdziały i według mnie dostatecznie wyczerpują one temat. Jednak jeśli chodzi o resztę eksperymentów, część z nich była opisana mocno ogólnikowo i to mi się w nich nie podobało. Rozdział ledwie się zaczynał, a już dobiegał końca, nie ujawniając większych informacji. Szczególnie w porównaniu do tych pierwszych, opisanych fachowo kolejne przynosiły rozczarowanie, ujawniając takie dysproporcje.

Opis przebiegu procesów poprzedza kilka rozdziałów z prywatnego życia samej autorki. I jeśli jeszcze przedstawienie trudów życia w powojennej Norymberdze i atmosfery związanej z tym miejscem mogę zaakceptować, to kompletnie nie rozumiem po co pisarka postanowiła pisać o przyjęciach, w jakich brała udział, nowych znajomościach i tym podobnych bądź co bądź błahych tematach. Dla mnie było to totalnie nie na miejscu, biorąc pod uwagę główny temat książki i chętnie obyłabym się bez tych informacji na rzecz innych związanych z samymi eksperymentami.

Co do samego tekstu mogłabym się przyczepić jeszcze licznego, rażącego stosowania litery „z” tam, gdzie zamiast niej powinien być użyty przyimek „ze” oraz tego, że w jednym miejscu pomylony został podawany rok, i to o cały wiek.

Nie wiem do końca, jak podsumować tą książkę. Zdaję sobie sprawę, że mój opis może nie stawia jej w zbyt pozytywnym świetle, niemniej jednak nie znaczy to, że oceniam ją źle. Z części opisanych eksperymentów byłam usatysfakcjonowana, jednak książka nie spełniła w 100% moich wymagań. 

Dlatego, jeśli ma ktoś w zanadrzu jakiś ciekawy tytuł z zakresu eksperymentów nazistowskich najlepiej samego doktora Mengele, to jestem otwarta na wszelkie propozycje i chętnie się o nich dowiem.